Zoals zoveel dieren, hebben ook papegaaien veel baat bij rust, reinheid en regelmaat. Dat klinkt wellicht wat saai en misschien wel hopeloos ouderwets. Maar het is een bekend gegeven dat nieuwe, leuke, spannende of wat voor ervaringen dan ook, beter verwerkt worden wanneer een dier fysiek en mentaal in orde is.
Aangezien een vogel niet gedomesticeerd is, en in die zin niet aangepast is op het leven in onze huiskamer, is het bieden van duidelijkheid misschien wel extra belangrijk. Ook al is hun aanpassingsvermogen enorm, veel huiskamervogels ervaren stress, slapen te weinig en vertonen gedragsproblemen als gevolg hiervan.
Stress is een vorm van spanning die optreedt als reactie op externe prikkels. Stress hoort bij het leven en is in een bepaalde mate prima. Echter, voortdurende (chronische) stress is niet goed voor een dier.
Hoe vertaalt u rust, reinheid en regelmaat naar de omgang en verzorging van uw papegaai?
Rust
Zorg voor voldoende rustmomenten op een dag. Papegaaien in het wild besteden gedurende de dag geregeld tijd aan (elkaar) poetsen en een beetje dutten. Wanneer u uw vogel goed observeert, zult u zien dat hij zelf aangeeft wanneer het tijd is voor een rustmoment. Hij zal op één poot gaan zitten, een beetje knarsen, wat poetsen of even niet open staan voor een knuffel van u. Respecteer dit en gun hem deze rust.
Geef uw vogel daarnaast de gelegenheid om rustig en voldoende (ca. 12 uur) te kunnen slapen. De dutjes die ze overdag doen, zijn vaak kort en geven de vogel niet het herstel wat ze wel krijgen bij een diepe slaap. Vogels slapen graag op een andere plek dan daar waar ze overdag verblijven en foerageren. Een (kleine) slaapkooi in een aparte, donkere en stille kamer, waar u tot de volgende ochtend niet meer hoeft te zijn, is ideaal.
Rust is ook het doseren en begeleiden van (nieuwe) ervaringen. Te veel prikkels kunnen stress geven, maar ook te weinig hersteltijd tussen verschillende ervaringen geeft stress. Kijk wat uw vogel aankan en geef hem de tijd om alles te verwerken. Elke vogel gaat anders om met nieuwe indrukken, drukte, gezelligheid en opwinding. Is uw vogel slecht gehumeurd, bijterig, schreeuwerig, stil of bang? Het kan een signaal zijn dat het allemaal (even) te veel is.
Reinheid
Zorg voor een schone leefomgeving met een geschikte temperatuur, luchtvochtigheid en voldoende frisse lucht. Vogels slapen graag op een andere, schone plek om zichzelf, met de geur van hun ontlasting, niet te verraden aan roofdieren. Maar ook de ruimte waar ze overdag verblijven vraagt regelmatig om een poetsbeurt. Hun leefomgeving is in het wild meestal vele malen groter en ontlasting en etensresten hopen zich niet op zoals in de gemiddelde woonkamer. Daarnaast verliezen veel vogels aardig wat veerstof. Iets waar ze zelf last van kunnen ondervinden.
Geef uw vogel voldoende gelegenheid om te badderen en zichzelf te poetsen. Let erop dat u geen nicotine, cosmetica, e.d. aan uw handen heeft wanneer u de vogel aanraakt. Ze kunnen de veren aantasten of de vogel kan ze binnen krijgen bij het poetsen en misschien wel overmatig gaan poetsen.
Regelmaat
Een vogel die niet weet wat er gaat gebeuren en die geen invloed kan uitoefenen op de activiteiten van de dag, zal stress ervaren. Wanneer duidelijk is wanneer er gegeten, gespeeld, geknuffeld, etc. wordt, kan hij hierop anticiperen. Deze voorspelbaarheid vermindert stress. Binnen de verschillende activiteiten kan, of misschien moet, er uiteraard wel gevarieerd worden. Biedt verschillende soorten eten en speelgoed aan en laat uw vogel invloed uitoefenen door hem te laten kiezen wat hij die dag wil eten en waar hij mee wil spelen. De gezamenlijke activiteiten van de dag kunt u afwisselen. Helpen in het huishouden, op bezoek bij een kennis, mee naar de kinderboerderij of spelen met een soortgenoot.
Vergeet in het dagritme vooral niet: tijd voor zichzelf. Een vogel die zichzelf kan vermaken in zijn kooi/speelboom, is een stuk gelukkiger en zelfverzekerder dan een vogel die voor zijn vertier afhankelijk is van u.
Hopelijk klinkt “Rust, reinheid en regelmaat” na het lezen van dit artikel meer als “Chill, organize and take a shower” en heeft u er handvatten bij, om het uw vogel zo aangenaam mogelijk te maken.