Vogels zijn intelligente dieren die van nature graag op onderzoek uitgaan. Op die manier vinden ze hun eten en overleven ze in hun natuurlijke habitat. De meeste kromsnavels leven in de natuur in groepen en leggen dagelijks behoorlijke afstanden af op zoek naar eten. Het grootste deel van de dag zijn ze hier mee bezig. De rest van de tijd besteden ze aandacht aan hun verenpak en aan elkaar.
U kunt zich voorstellen dat het leven van onze huiskamervogels niet bepaald lijkt op bovenstaande situatie. Eten is altijd aanwezig en wordt meestal aangeboden in een voerbak, ze leven soms alleen, komen niet op andere plekken dan de kamer of het huis waar ze in wonen en vliegen is soms helemaal niet mogelijk. Kortom: de gemiddelde huiskamervogel is binnen no time door zijn dagelijkse bezigheden heen, waardoor er veel tijd overblijft waarin ze geen natuurlijk gedrag kunnen vertonen. Hierdoor kunnen gedragsproblemen ontstaan zoals schreeuwen en veren plukken/beschadigen.
Door een rijke en uitdagende leefomgeving te bieden, kunt u een bijdrage leveren aan het welzijn van uw vogel. Houdt hierbij altijd zijn/haar veiligheid in acht.
De kooi – speelboom
Als u over de mogelijkheid beschikt om uw vogel een ruime kooi, een speelplaats of speelboom en daarnaast een rustige, donkere slaapplaats te bieden, is er al een hele goede basis.
Over het algemeen geldt voor een kooi: hoe groter, hoe beter. Daarnaast is het belangrijk dat de kooi veilig is. Dat betekent in ieder geval:
- De juiste tralieafstand en deuropening(en); passend bij de grootte van de vogel.
- Dat de kooi gemaakt is van veilige materialen (bijv. RVS).
- Een kooi die stevig genoeg is om de kracht van de vogel(snavel) te weerstaan.
Houdt er rekening mee dat een kwalitatief goede kooi kostbaar is.
Een aparte speelplaats of -boom is ideaal om uw vogel afwisseling te bieden en ervoor te zorgen dat hij zijn dagen niet hoeft te slijten op één en dezelfde plek. Laat uw vogel onderdeel zijn van de dagelijkse gang van zaken. Veel vogels vinden het fijn om daar te zijn waar de actie is. “Helpen” met stofzuigen, was opvouwen, een potje klaverjassen, tv kijken, de hond uitlaten, etc.
Enkele aandachtspunten bij de inrichting van de kooi en de speelplaats/boom:
- Gebruik veilige materialen die afgestemd zijn op de soort en het formaat van de vogel.
- Biedt verschillende soorten materiaal aan (karton, hout, kunststof, RVS, e.d.) en ontdek wat uw vogel leuk vindt. Blijf dit afwisselen en kijk of uw vogel zijn interesses kan verleggen.
- Gebruik zitstokken van verschillende materialen en diktes. Hang deze verspreid over de kooi, maar biedt ook bovenin de kooi op gelijke hoogte verschillende stokken aan. Vogels zitten graag hoog en zullen vaak op de hoogste stok gaan zitten/slapen. Dit is niet automatisch de beste stok voor hun voeten! Slijtstokken slijten niet alleen de nagels, maar ook de voetzolen. Als u bedenkt dat een vogel 24/7 op die voeten moet zitten, dan is het zeer onprettig als de huid te dun is en er zoolzweertjes kunnen ontstaan.
- Hang water- en voerbakjes niet onder een zitstok. De vogel zal er anders regelmatig in poepen.
Wat betreft de locatie van de kooi
- Zorg dat de kooi aan minimaal één zijde tegen een muur staat. Dit zal de vogel een gevoel van veiligheid geven.
- Zet de kooi niet achter een raam waar de zon op staat of vlak naast de verwarming. Dit is echt te warm voor ze.
- De kooi vlak naast de t.v. of andere geluidsbron is niet prettig.
- Een vogelkooi hoort niet thuis in de keuken. De dampen die vrijkomen bij het koken kunnen schadelijk/dodelijk zijn voor uw vogel.
De slaapplaats
Een geschikte slaapplaats wordt vaak vergeten of onderschat. Er zijn verschillende redenen waarom de slaapplaats belangrijk is:
- Een groot deel van de vogels die in de huiskamer gehouden worden, leven in gebieden rond de evenaar. Daar is het gemiddeld 12 uur licht en 12 uur donker. Bij ons wisselt de daglichtlengte gedurende het jaar, met als gevolg een heel ander dag- en nachtritme. Extra ontregeling treedt op door kunstmatige verlichting. Om uw vogel voldoende nachtrust en een passend ritme te bieden, is het verstandig om een aparte, stille en verduisterde slaapruimte te hebben. Vogels zijn prooidieren en zullen bij enige onrust of licht niet snel in diepe slaap zijn, zoals een hond of kat. Een doek over de kooi in de woonkamer zal onvoldoende rust bieden zo lang er gepraat wordt, de tv aanstaat en er lichten branden.
- In het wild slapen vogels op een andere plek dan waar ze hun dag doorbrengen. De plek waar ze slapen zullen ze niet snel vervuilen met etensresten en ontlasting. Deze zouden verraden waar ze zijn en roofdieren hoeven alleen maar hun neus te volgen…
- Onvoldoende en/of een matige nachtrust leidt tot chronische (over)vermoeidheid. Dit is niet goed voor algehele gezondheid van uw vogel. Hij kan vatbaarder zijn voor ziekte en waarschijnlijk een slecht humeur hebben en misschien wel gedragsproblemen gaan vertonen. Ook problemen met de rui of het overmatig leggen van eieren kunnen het gevolg zijn.
(Leren) foerageren
Foerageren: het zoeken van voedsel. Zoals gezegd is het zoeken van voedsel de belangrijkste en voornaamste bezigheid van een vogel in het wild. Hierbij hoort ook het “bewerken” van zijn eten. Denk daarbij aan het pellen van zaden, kraken van noten of versnipperen van fruit. Met dit in gedachten, kunt u zich voorstellen dat het aanbieden van voer in een bakje niet bepaald uitdagend is. Thuis kunt u foerageergedrag stimuleren door uw vogel te laten zoeken naar zijn eten. Vogels “werken” graag voor hun eten en krijgen hierdoor ook de kans om hun intelligentie te benutten.
De spelregels van foerageren:
- Neem de tijd die nodig is en ga altijd pas naar een volgende stap als uw vogel begrijpt wat de bedoeling is. Doe dit ook altijd wanneer u een nieuwe foerageermogelijkheid aanbiedt. Niet elke vogel is even handig.
- Geef uw vogel, zeker in de beginfase, ook altijd wat te eten op de plek waar hij dat gewend is.
- Houdt het gewicht van uw vogel in de gaten door hem regelmatig te wegen. Het wegen doet u bij voorkeur op een vast moment op de dag; bij voorkeur in de ochtend.
- Houdt er rekening mee dat uw vogel misschien moet wennen aan alle veranderingen in zijn omgeving. Een vogel die bang is voor nieuwe objecten in zijn kooi, zal niet snel gaan foerageren.
- Blijf uw vogel uitdagen en verzin regelmatig nieuwe foerageermogelijkheden. U zult zien dat uw vogel steeds sneller en handiger wordt. Op internet kunt u veel leuke ideeën vinden.
- Varieer met soorten voeding en biedt regelmatig nieuwe dingen aan.
- Gebruik veilig materialen.
Foerageren in stappen:
1. Begin altijd eenvoudig. Uw vogel is immers gewend dat zijn eten op een vaste plek aangeboden wordt. Biedt zijn voer bijvoorbeeld aan in de bak die normaal gesproken zijn waterbak is en vice versa. Vervolgens kunt u op meerdere plekken een bakje met voer ophangen. Zodra uw vogel doorheeft dat voer op verschillende plekken te vinden is, kunt u door naar de volgende stap.
2. Een volgende stap is het toevoegen van een “obstakel”. Hierbij kunt u denken aan:
- Een paar knikkers, kralen of propjes papier in de voerbak.
- Het voer aanbieden op een schoteltje of in een papieren bekertje op de bodem van de kooi.
- Vouw wat voer in een stukje papier of karton.
Zorg er in deze fase voor dat uw vogel het voer kan zien en laat zien dat u het voer ergens in doet.
3. Biedt nu het eten aan in een voorwerp dat u in de vorige stap gebruikt heeft, maar vouw het nu helemaal dicht of dek het af. Zorg er in deze fase voor dat uw vogel het voorwerp makkelijk kan openen.
4. Wanneer uw vogel doorheeft dat hij op verschillende plekken eten kan vinden en dat het ergens in verstopt kan zitten, kunt u de foerageerobjecten op andere plaatsen leggen/hangen. Ook kunt u nu nieuwe foerageermogelijkheden gaan aanbieden. Doe dit ook weer stapsgewijs.
(Leren) spelen
In het wild draagt spelen niet bij aan de overlevingskansen en heeft in die zin geen functie. Voor onze huiskamervogels kan spelen wel heel functioneel zijn. Het biedt ze tijdverdrijf, doet een beroep op hun intelligentie en nieuwsgierigheid en draagt op die manier bij aan hun welzijn.
De een onderzoekt alles wat nieuw is, de ander sloopt alles wat voor zijn snavel komt en weer een ander is uren zoet met een balletje. Maar het komt ook vaak voor dat een vogel niets wil weten van materialen en/of objecten die hij niet kent. Soms zijn ze er zelfs bang voor.
Het loont de moeite om uw vogel stapsgewijs te leren spelen. Laat hem kennis laten maken met verschillende materialen en allerlei soorten speelgoed. Doe dit op een ongedwongen manier en volg het tempo van uw vogel. Veel vogels willen héél graag dat hebben waar u mee bezig bent. Maak hier gebruik van als u uw vogel kennis wilt laten maken met nieuwe dingen. Soms helpt het om eerst zelf met een voorwerp te spelen en er over te vertellen, maar het in eerste instantie juist niet toe te staan dat de vogel het mag aanraken. Dit kan de interesse vergroten.
Niet goed is het om bij foerageren en kooiverrijking
- te veel en te vaak wisselen
- te veel speelgoed tegelijkertijd aanbieden
- voer te goed verstoppen
- nieuwe dingen niet te introduceren
- onveilige materialen te gebruiken
- onaantrekkelijke materialen aanbieden
Let op: speelgoed is geen vervanging voor persoonlijk aandacht!
Tot slot…
Bedenk steeds wat uw vogel nodig heeft om zich prettig en veilig te voelen. Realiseer u dat dit niet hetzelfde hoeft te zijn als dat wat u verwacht van de vogel.
Nog belangrijker, maak er een leuk avontuur van voor jullie beiden! Ontdek wat leuk is om samen te doen en daag uw vogel uit om iets nieuws te leren. U zult zien dat zijn zelfvertrouwen en het vertrouwen in u toeneemt.